Historia Kupna

Kupno to leśna osada z końca XVI wieku. Na przełomie XVI i XVII wieku Kupno stało się wsią królewską. Królowie, a zwłaszcza Stefan Batory, który dbał o dobra królewskie w Puszczy Sandomierskiej, zakładał na jej obrzeżach z dobrami prywatnymi osady strażników lasów i zwierzyny. Prawdopodobnie w ten sposób powstały królewskie Kupno, Widełka i Kłapówka.

Najstarsze wzmianki o naszej wsi można spotkać w księgach parafii Kolbuszowa, gdyż Kupno przez wieki należało do niej. W 1640 roku od kwietnia do grudnia urodziło się 12 dzieci, w tym 9 chłopców i 3 dziewczynki, zaś w roku następnym (1641) – urodziło się 20 dzieci. Pierwsze nazwiska mieszkańców wsi to m.in. Kaczorek, Gołobczyk, Bartkowic, Przywara, Niezgodka, Pastuła, Węgrzyn, Kozieł, Miazga, Sufnar, Kołodziejczyk, Wróbel, Zuber, Rzepka, Ród.

Pierwsze wzmianki historyczne pochodzą dopiero z pierwszej połowy XVII wieku (1642). Dokument dotyczy podziału majątku pomiędzy synami po śmierci Stanisława Lubomirskiego, magnata z Wiśnicza i Rzemienia, urzędnika królewskiego, właściciela od 1616 roku Kolbuszowej z zamkiem i kluczem majętności, w którym czytamy: „Bratkowicki klucz królewski z bliskimi mu wsiami Kupno i Widełki bierze w dożywotnie posiadanie Aleksander Michał Lubomirski, starosta sandomierski, później koniuszy koronny i wojewoda krakowski, pan Kolbuszowej”.

W 1660 roku Kupno zamieszkiwały 54 rodziny, czyli ok. 350 mieszkańców i nadal była własnością królewską, dzierżawioną przez Lubomirskich. Na początku XIX wieku księżna Maria Radziwiłłówna darowała chłopom folwark. Nie chciała, aby Austria sprzedała go w drodze przetargu innym właścicielom.

W XIX w. Kupnem zarządzał baron Branicki, a wieś liczyła 158 gospodarstw. Ciekawostką jest to, że wieś w tym okresie posiadała serwitut w lasach Widełki. Mieszkańcy wsi po uwłaszczeniu zrzekli się serwitutu za pieniądze (obligacje).

Ze sprawozdania Rady Gminy Kupno z 1867 roku wynika, że wieś posiadała następujący majątek: kapitał serwitutowy, budynek szkolny, spichlerz, pastwisko gminne o powierzchni 44 mórg 729 sążni. W następnych latach (1867–1881) gmina na pastwisku pozwoliła ubogim włościanom wystawić 21 budynków mieszkalnych, z których płacili czynsz. Gmina Kupno w tym okresie miała 2 182 mórg 140 sążni i 1527 mieszkańców.

Kupno z Widełką i Kłapówką należą do powiatu sadowego w Głogowie, aby po zmianie podziału administracyjnego w 1867 r i likwidacji powiatów sądowych w Sokołowie i Głogowie, powrócić na stałe do utworzonego w Kolbuszowej powiatu polityczno-sądowego.

Obecnie wieś posiada 295 gospodarstw i ok. 1500 mieszkańców, a życie jest związane z Kościołem i organizacjami działającymi na jej terenie. Początkowo Kupno należało do parafii kolbuszowskiej, aby od 1919 r. dzięki wikariuszowi z Kolbuszowej ks. Teofilowi Stawarzowi stać się niezależną ekspozyturą. Kościół budowano w latach 1914–1920 i 10 maja 1925 roku ks. bp. Leon Wałęga erygował parafię w Kupnie.

Pierwszym proboszczem był ks. Jakub Stosur, który dokończył budowę kościoła i wybudował plebanię. Następnym był ks. Michał Grzyb, zmarły w 1941 r., w wyniku pobicia przez okupantów, gdyż ukrył dzwon z kościelnej dzwonnicy. Do roku 1945 posługę duszpasterską sprawowali ks. Tomasz Bułat i ks. Ludwik Motyka z parafii Przedbórz.

Po II wojnie światowej parafię objął były kapelan ks. Stanisław Wrona, za którego wykonano polichromię wnętrza kościoła i wybudowano dzwonnicę, na której umieszczono dzwon z 1928 roku. Od 1967 roku parafię obejmuje ks. Adam Stachura, za którego wybudowano plebanię i dom katechetyczny. Po jego śmierci w 1990 roku posługę przez dwa miesiące pełnił ks. Ryszard Kiwak.

Od 6 marca 1990 roku parafię objął wikariusz z Kolbuszowej, ks. Proboszcz Kazimierz Osak, który wraz z parafianami prowadzi remont kościoła, plebani i domu katechetycznego, zagospodarowuje teren przykościelny i wykazuje troskę o cmentarz parafialny.

Dzięki społecznej postawie mieszkańców nastąpiły w okresie powojennym duże zmiany na lepsze w wyglądzie wsi. Oto kilka przykładów:

  • 1959 – elektryfikacja wioski
  • 1967/68 – położenie asfaltu na drodze wiodącej przez wieś
  • 1978–1981 – gazyfikacja wsi (wybudowano 25 km sieci i zgazyfikowano 235 gospodarstw)
  • 1992/93 – budowa wodociągu wiejskiego.

Z historią wsi nierozerwalnie wiążą się dzieje Ochotniczej Straży Pożarnej, która istnieje od 1925 roku.